10 Nisan 2018 Salı

Erken Osmanlı Mimarisi (Vize Sınavı)



Vize Konuları
  1. İznik Hacı Özbek Camii
  2. Bilecik Orhan CamiD
  3. İznik Yeşil Camii (Önemli)
  4. Ahmet Dai Camii
  5. Bursa Siti Hatun Camii
  6. Bursa Tuz Pazarı Camii
  7. Bursa Şehadet Camii
  8. Alaşehir Şeyh Sinan Camii
  9. Filibe Hüdavendigar Camii
1 Mart 2018 Ders Notu

  • Osmanlı'nın 600 yıllık süresinde ilk 200 yıl erken sonraki klasik, geç dönem (batılılaşma) mimarisidir. Erken Osmanlı mimarisinde dış etkilere açık devşirmeci bir anlayış söz konusudur. Erken Osmanlı Mimarisinde uygulanan  bazı plan şemaları vardır. Bunlar;
  • Tek Kubbeli Camiiler
  • Çok Destekli çok bölümlü Camiiler
  • Tabhaneli / Zaviyeli Camiiler
  • Bunların dışında plan şeması farklı olmayan cephe tasarımı farklı camiler  vardır. Kalkan Duvarlı Camiler
                                                            8 Mart 2018 Ders Notu
  • Ders işlenmedi.
                                                          15 Mart 2018 Ders Notu
  • Tek Kubbeli Camiiler
  • Son cemaat yerinin ve minarenin olup olmaması önemli ayırt edici özelliktir. Tek Kubbeli Camiler; Bursa Alaaddin Camii, Mudurnu Camii, Zara Hamza Bey Camii, İznik Mahmud Celal Camii, Kasımpaşa Piyale Camii
  • Hacı Özbek Camii İznik de Osmanlı döneminde inşa edilen ilk yapıdır.  1333 yılında inşa edilen camii tek kubbeli kare mekandır.
  • Bilecik Orhan Camii 14. yy. ilk yarısına tarihlenen camii II.Abdülhamit döneminde  esaslı bir onarım görerek 2 minareli hale getirilmiştir. Sekizgen bir kasnakla sivri kemerler üzerine oturan kubbe 9,50 mt. çapındadır. Yapının ana beden duvarları 1,05 mt. kalınlığındadır. Mekan  doğu, batı ve güney cephelerde yer almak üzere toplam 7 pencere ile aydınlatılmıştır. Mihrap önünde 4,50 mt. genişliğinde 0,45 mt. yüksekliğinde bir seki bulunmaktadır. İç mekan 4 yöne doğru 2,40 mt. derinliğinde kemerli eyvanlarla genişletilmiştir. Bu durum osmanlı mimarisinde mekan probleminin çözümüne yönelik arayışların İznik Yeşil Camiinde önce bu yapıda başladığını göstermektedir. Taştan kısa ve kalın gövde üzerinde 3 sıra mukarnaslı şerefesi ve tuğla yüzlü harap vaziyette bir minaredir.
                                                          22 Mart 2018 Ders Notu
  • İznik Yeşil Camii  Mekan tek kubbeli kare planlıdır. Kuzey yönüne doğru genişletilmiş olduğu görülüyor. Yapı malzemesi bakımından dikkate değer bir yapıdır. Osmanlının  Orhan Gazi döneminde fethettiği kentlerden birisidir. İznik kenti MÖ 316 yılında kurulmuştur. Büyük İskenderin ölümü ardından Lysimakhos'un egemenliğine geçer. O da kente eşinin adı Nikea'yı verir. Orhan Gazi döneminde kent de yeni inancın gerekleri bir takım yapılar inşa ediliyor. İznik Yeşil Caminde cephpenin sol tarafına bir minare ekleniyor. 1378-1391 I. Murat döneminde bu yapının inşasına başlanıyor. Yapı da iki ayrı kitabe var. Kitabe de cendereli Ali bin Halil izniyle 1378-79 da inşa edildiği belirtiliyor. Diğer kitabede yapı mescid olarak tamamlanıyor inşasına vezirlerin meliki Hayrettin Paşa'nın emriyle başlandığı 1391 yılında tamamlandığı ifade ediliyor. Aynı kitabe de Hacı bin Musa'nın adı mimarı olarak geçiyor. Bani olarak 3 ayrı isim söz konusu Çandarlı Halil, Çandarlı Hayrettin (Halil vezirlikten sonra Candarlı Hayretin olarak anılıyor), Cendereli Ali bin Halil. 
  • Bu camiye Yeşil Camii deniliyor. Şu anda turkuaz'ın 49 tonu tespit edilmiştir. Sütun, kemer yapının kuzeye uzatılmasını sağlamıştır. Büyük kubbe ile örtülü alan 11x11 mt. ölçülerindedir. burada kubbeye  geçiş prizmatik üçgen kuşağı ile sağlanmıştır. Pencere içinden merdiven boşluğu ile minareye çıkılır. Hünkar mahfilin girişinde buradan sağlanır. Mekan kuzeye doğru genişletilmiştir. 3 bölüme ayrılmıştır. Son cemaat yerinin normalden derin tutulduğunu anlıyoruz. Köşelerde L kesitli ayaklar giriş kısmında sütunların üstüne oturmuş kemerlerle destek sistemi oluşturulmuştur. Bu açıklığı giriş kısmındaki sütunlara bir kubbe yanlarada tekne tonoz dilimli bir kubbe ile üst örtünün şekillendiğini görüyoruz.