1. Çağdaş Kültürün oluşumunu örneklerle açıklayınız ?
- 15. yy. ' da Çin den gelen üç şey Avrupa da güç, bilgi ve ticaret anlayışını değiştirdi. Barut, ateşli silahlarla gücü, kağıt da bilgi ve ticareti değiştirdi. Pusula da coğrafi keşiflerin yapılabilmesine olanak sağladı.
- Barut Çin dışında Avrupa da ilk kez 100 yıl savaşlarında İngilizler tarafından kullanıldı. Osmanlıda ise Fatih'in babası II. Murat zamanında kullanıldı. Ateşli silahlar Avrupa'nın çehresini değiştirdi. 15. yy. ikinci yarısında feodalitenin tasfiye olması ateşli silahlar sayesinde oldu. Ateşli silahlar sayesinde surları, şatoları aşmak mümkün oldu. Derebeyler silah yapacak insan ve finans gücüne sahip değildi. Para gücüne sahip tüccarlar, insan gücüne sahip prens yani monarşi ile burjuvanın birleşmesi Avrupa da merkezi devlet düzeninin yeniden inşasını sağladı. Şehirli tüccarların bir meslek grubundan bir sınıfa dönüşmesini sağladı.
- Bir başka örnek akdenizde İspanya da Kastilya Krallığı ile Aragon Krallığının İspanya birliğini sağlaması. Aynı dönemde 16. yy. da ilk harita çalışması yapılıyor.
- Kağıt ve Matbaa Çin den alınmış, sonrasında Latin alfabesine uyarlanmıştır. 15.yy da kağıt dolaşıma girmiştir. Hiyeroglif, Hiyeros dan ( Tapınak) geliyor. MÖ 3500 yılından 1500 lere matbaanın kullanımına kadar yazıyı kullanan sihirci, büyücüler ve din adamları oldu. Tapınak ilk yazının bulunduğu yer okulu oldu. Bu bir zümre çıkardı. Bu modern devletin Bürokrasi denen kanadıdır. Vergi, kayıt zorunluluğundan doğdu. Sadece kayıt ve hesap aracı olmaktan çıkıp bilgi üretiminde artış oluyor. Yıldızları kaydetmeye, zamanı ölçmeye başlıyor. Bilgiyi kontrol eden devlet bunu realize eden din adamlarıdır. Tarih boyunca bilgi iktidarın elinde oldu. Ortaçağ da kilisenin elindeydi. Bilgiyi kontrol eden hayatı kontrol ediyordu. Matbaa bu ayrıcalığı kaldırmış oldu. Bilgi ulaşılabilir hale geliyor. Kağıdın kullanım ve matbaa ile çoğaltılması yazının yeniden icadı anlamına gelir. İçeriği değişir. Dağılan Feodolite ve Kilise ittifakının resmi dini dışında birçok yorum çıkar. Otorite bunu bastırır. 16. yy. Martin Luther ile merkezi din anlayışının ortadan kalkması. Yazının dünyevileşmesi. 16.yy da dünyanın çehresi radikal bir şekilde değişti.
- Pusula ile 1487 Bartolomeo Ümit Burnunu keşfeder. 15.-16. yy. dünyanın çoğrafi sınırları değişir. Avrasya, Amerika, Afrika bu kıtaların fiziki ayrışması Pusula, kaşifler ve tüccarlar rehberliğinde yeniden bütünleşmiştir. Bugün bir küresellikten bahsediyorsak. Kolomb'un seyahatnamesinde bu şaşkınlığı görürsünüz. Vasca de Gama Ümit burnunu kullanarak Hindistana gider. Macellan aynı rotayı izleyerek dünya yuvarlak diyecek. Dünyanın merkezi Mısır ve Sümer den itibaran akdenizdir. Rota değişecektir. Akdeniz ilk çağdan Roma imparatorluğuna kadar Mare Nostrum'a kadar dünyanın merkezidir.Keşifler akdeniz'in bitişidir.
- 2 önemli olay gerçekleşti. 1. Uygarlığın merkezi değiştir. 2. İlk çağdan beri var olan tarımın yerini ticaret aldı. Feodalite toprak mülkiyetine bağlı. Paranın kaynağı değişti. 15.yy sonrası avrupada kent hayatı yeniden canlandı. Burada yola çıkan Burjuva sınıfı bir kimlik kazandı. Bunun sonucu kolonyalizm, yarı kölelik düzenini Avrupa'nın dışında yeniden inşa etme demektir. Farklı coğrafi bölgede 1. Kaynak kullanımı, 2. Dini misyon Roma'nın yeniden doğuşu diyebiliriz. Kıta içinde turizm değer kazanır. Eğitim turizmi Rönesans ve Reform hareketlerinin altyapısını hazırlar.
- Hayatımıza giren her teknoloji araç zihnimizin yazılım biçimini değiştirir. Pusula, kağıt, matbaa bu zihniyet dünyasınıda değiştirir. Klasik dönemde dünyanın merkezi Floransa arazi ve güç. Mevcut zihniyetin dışındaki henüz denenmemiş bilgiyi toplama satın alma gibi bir uygulama başlıyor.
- 1439'da Floransa'da Ortodoks yani Bizans doğu Roma kilise temsilcileri ile batı temsilcileri bir araya geliyor. Ortak düşman karşısında işbirliği sağlanıyor. Floransa yöneticileri en parlaklarından biri Cosimo de Medici (1389-1464) Bizans delegeleri ağırlıyor. Gündeme gelen Platon, ortaçağ Katolik mantığı artistotalesçidir. Platonu latinceye çevirtir.
- Yeni bir şey Giovanni di Bicci de Medici parayı kurumsallaştırıyor. Banka paranın kendi sistemini kurması, Kapitalizm
- Feodalite- Malikane- Vergi veriyor - Kilise. Mediciler 4 tane Papa çıkaracak. Medici çağ değiştiriyor.
- Brunelleschi doğu ile batının ayrılmasında merkezi rol oynuyor. Perspektifin mucidi, Francesco ortaçağ resmini değiştiren kişi ışığın resmedilişi, Giotto hayatın ve insanın resme girişi, Boticcelli, Amerigo Vespucci
- Palazzo Mediciyi rönesans uygarlığının evi olarak değerlendiriyorlar. Medici koleksiyonun sergileme yeridir. Galleria degli Uffizi, Academia del Arte del Disegno tüm bunların birleşimi aslında kavramdır. Floransa akademisinin kuruluşu zanaat diye adlandırılan el becerisinden sanat diye tasarıma dayanan yeni bir şeye dönüşür.
- Mona Lisa 16.yy başındaki tablosu devrimi yaşandı. 1492'de insanın keşfedildiği yıl. Vitrivrus anatominin keşfedildiği yıldır. İnsanı teknik bir aygıt gibi görmenin başlangıcıdır.
- Bu çağ korku çağıydı. Cadılar Bayramı onlardan korunmak için hediyeler verilmesi. Yaşlı kadınlar için söylenen ilk günahtan başlayan korkunun devamıdır. Ortaçağ tam da bu karnaval şenliğinin müziğidir. Korku duyulan varlıklara hediyeler verilmenin olduğu dünyada bedenin keşfedilmesi ve kutsanmasıdır. Kirlilik tekinsizlik kadın üzerinde karşımıza çıkıyor.
- 15.yy'a feodal çağ diyoruz. Skolastik düşüncede dolayısıyla hayatın bir tür kefalet olarak algılandığını görürüz. Kadın ve gülme tekinsizlik işaretidir. Tebessümün bir tabloda karşımıza çıkması, Vitruvius tekinsizliğin aşılması ise gülmenin onaylanması demektir. Bunu zihinsel ve görsel açıdan ortaya konması bir bakış açısı devrimidir.
- 31 Ekim 1517'de kadını ve erkeği bedeni ve gülmeyi La Gioconda'nın ortaya koyması gibi, Martin Luther ortaya Almanya'da çıkıyor. Endülijansın gücüne dair tezler yazmıştır. Bu doğrudan doğruya bir başkaldırıdır. Papalığın finansları için bütçe açığını kapatmak için Papalığın kendi varlığını ortaya koymak için tanrıdan tahvil senedinin borsaya sürülmesidir.
- Atinalılara giderseniz Aristotales drama, şüphenin iradi olarak askıya alınmasıdır. Dolayısıyla gerçek ile yalan arasında fark yok. Yalanın gerçeğin yerine geçmesini talep etmek. Vitruvius diriliş manifestosu ise gülmek hayat belirtisi, Martin Luther de buradan korku ikliminden çıkmasıdır. Vitruvius bedeni ölü bir varlık haline getiren, gülmeyi yasaklayan düşüncenin merkezi olduğu için kıyamet Martin Luther ile koptu. Drama haline gelen dinin yeniden tarif edildiği iklime girildi. Bu da protestanlık korkunun yerine hiç ölmeyecekmiş gibi çalış yarın ölecek gibi ibadet et düşüncesi protestanlık doğdu.
